Przyprawy ziołowe i zioła przyprawowe zajmują ważne miejsce w żywieniu człowieka. Od zawsze były cenione za właściwości smakowo-aromatyczne, a także lecznicze. W dawnych czasach były przeznaczone do konserwowania żywności i leczenia problemów gastrycznych.

Tymianek właściwy (pospolity) Thymus vulgaris L. występuje w krajach śródziemnomorskich. W Polsce uprawiany jest na południu, ale rośnie też dziko na polanach.

W lecznictwie wykorzystuje się ziele tymianku, jak i olejek tymiankowy. Najważniejszymi składnikami olejku są pochodne fenolowe, tj. tymol (18-80%), karwakrol (1-20%). Ponadto olejek zawiera monoterpeny, w tym p-cymen, α-pinem, β-pinen, α-terpinen, limonen, myrcen i alkohole terpenowe, tj. linalol, octan linalolu, berneol, octan berneolu, α- terpineol, 1,8-cyncol (0-19%).

SPEKTRUM DZIAŁANIA:

UKŁAD ODDECHOWY:

Olejek tymiankowy należy do grupy najsilniej działających olejków eterycznych. Jego składniki mają działanie wykrztuśne, pobudzające wydzielanie śluzu przez błonę śluzową układu oddechowego, ułatwiające jego odkrztuszanie i łagodzące kaszel. Inhalacje z olejku tymiankowego stosowane są w leczeniu przewlekłych zakażeń dróg oddechowych. Sprawdzają się także u kobiet w ciąży, u których czasem nie ma możliwości zastosowania leków. Olejek ten można znaleźć w preparatach do inhalacji, w syropach, kroplach i tabletkach przeciwkaszlowych. Podobne właściwości wykazują olejek lebiodkowy i lawendowy.

JAMA USTNA:

W praktyce stomatologicznej stosuje się tymol w postaci płynów do znieczulenia zębiny.

UKŁAD POKARMOWY:

Ziele tymianku jest składnikiem mieszanek stosowanych w zaburzeniach trawienia i niestrawności, szczególnie jego świeże i suche liście.

UKŁAD KOSTNO-STAWOWY:

Używa się też go zewnętrzne w preparatach rozgrzewających w przypadku bólów reumatycznych, stawowych i mięśniowych oraz nerwobólach.

UKŁAD ODPORNOŚCIOWY:

Tymianek wykazuje też działanie wobec niektórych grzybów, wirusów, czy pasożytów, tj. owsiki, lamblie.

AROMATERAPIA:

W postaci aromatycznych kąpieli, wykorzystywany jest w celu wzmocnienia, uspokojenia i odkażenia organizmu, a także zalecany przy ostrym gośćcu mięśniowym i stawowym, do leczenia ran, wrzodów i różnych chorób skóry.

PIELĘGNACJA:

Napary z ziela stosowane są do pielęgnacji włosów, w przypadku ich wypadania lub łupieżu.

KORZYŚCI ZE STOSOWANIA TYMIANKU:

Substancje zawarte w tymianku działają:

• drażniąco na czuciowe zakończenia nerwowe, rozszerzając naczynia krwionośne, drażnią receptory śluzówki nosa oraz aktywizują receptory błony śluzowej języka.
• przeciwbakteryjnie,
• odruchowo na receptory wzrokowe siatkówki oka- apetyczny wygląd potraw,
• moczopędnie i dezynfekująco na drogi moczowe,
• żółciopędnie,
• pobudzająco na wydzielanie śliny i soku żołądkowego,
• przyspieszająco na trawienie,
• przeciwdziałająco na wzdęcia,
• wzmacniająco na procesy wchłaniania pokarmów,
• uspokajająco i znieczulająco.

TYMIANEK W KUCHNI:

Tymianek jest jednym z najstarszych ziół przyprawowych, znanych już i uprawianych w starożytnym Egipcie.

We współczesnej kuchni tymianku używa się przede wszystkim do:

• twarogów,
• dań z jaj,
• mięsa czerwonego i drobiu,
• owoców morza i ryb,
• owoców,
• sosów,
• ciast, wypieków, lodów.

CIEKAWOSTKA:

Tymianek usuwa przykry zapach morskich ryb!

Jeśli smażymy lub pieczemy niewielkie ryby w całości, włóżmy do środka gałązkę świeżego lub szczyptę suszonego tymianku. Filety z morskich ryb natrzyjmy lub posypmy szczyptą tymianku i melisy.

Źródło:

1. Kudełka W., Kosowska A., „Składniki przypraw i ziół przyprawowych determinujące ich funkcjonalne właściwości oraz ich rolę w żywieniu człowieka i zapobieganiu chorobom”. Zeszyty Naukowe, nr 781, 2008r.
2. Kędzia A i wsp., „Aktywność olejku tymiankowego (Oleum Thymi) wobec bakterii tlenowych”. Postępy Fitoterapii 2/2012.
3. Sienkiewicz M., Wasiela M., „Aktywność olejków tymiankowego i lawendowego wobec opornych na antybiotyki szczepów klinicznych Pseudomonas aeruginosa”. Postępy Fitoterapii 3/2012.
4. Szumny D i wsp., „Leki roślinne stosowane w chorobach układu oddechowego”, Dent. Med. Probl. 2007. 44, 4, 507-515.
5. Gumowska I., „Ziółka i my”, Warszawa 1983.
6. Czikow P., Łaptiew J., „Rośliny lecznicze i bogate w witaminy”, PWRiL, Warszawa 1988.