Kurkumina jest żółtym barwnikiem wyizolowanym z korzenia ostryżu długiego Curcuma longa L., zwanego kurkumą lub szafranem indyjskim, ale występuje też w innych gatunkach ostryżu. Prawdopodobnie, roślina ta syntetyzuje barwnik, aby bronić się przed grzybami.

SKŁAD:

Kłącze kurkumy posiada wiele zalet żywieniowych, ponieważ jest doskonałym źródłem energii (390kcal/100g), zawiera dużą ilość węglowodanów (skrobia 69,4%), białka (6,3%) oraz tłuszczu (5,1%). Spożywając szafran indyjski dostarczamy także składniki mineralne tj.: wapń, żelazo, potas, mangan, sód i witaminy: B1 (0,09mg/100g), B2 (0,19mg/100g), PP (4,8mg/100g) i kwas askorbinowy (50mg/100g).

Kurkumidoidy (3-5%)  to związki polifenolowe najbardziej aktywne w kurkumie. W ich skład wchodzą: kurkumina, demetoksykurkumina, bisdemetoksykurkumina, cyklokurkumina, jednak najbardziej cenna jest kurkumina.

SPEKTRUM DZIAŁANIA:

Spożywanie tego związku powoduje wzrost poziomu wewnątrzkomórkowego glutationu, związku o silnej mocy przeciwutleniającej.

Spośród znanych właściwości kurkuminy, które stanową podstawę jej potencjalnego zastosowania w leczeniu nowotworów, ale także innych chorób, należy wymienić:

• działanie przeciwzapalne (chemoochrona i terapia nowotworów, leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna, wspomaganie gojenia się ran)
• właściwości przeciwutleniające (chemoochrona i terapia nowotworów, opóźnianie procesów starzenia)
• działanie immunosupresyjne poprzez hamowanie proliferacji limfocytów oraz blokowanie wytwarzania przez nią cytokin prozapalnych (leczenie chorób autoimmunologicznych oraz alergii)
• działanie przeciwmutagenne (ochrona organizmu, np. przed mutagennymi aminami występującymi w pożywieniu)
• działanie neuroochronne, pobudzanie powstawania chaperonin, które zapobiegają tworzeniu źle sfałdowanych białek i ich agregacji (leczenie chorób Alzheimera i Parkinsona, zabezpieczanie przed utratą pamięci, zwłaszcza związaną z wiekiem)
• zdolność solwatowania metali (ochrona przed toksycznymi metalami)
• aktywność przeciwpierwotniakową (śpiączka afrykańska, malaria)
• ułatwienie erekcji dzięki indukowaniu hemooksygenazy 1 (leczenie niepłodności)
• ochrona neuronów dopaminergicznych (leki przeciwdepresyjne)

Podsumowując, amfifilowa struktura kurkuminy powoduje, że ma ona szerokie spektrum działania, wykazujące przydatność w wielu chorobach przewlekłych, tj.: choroby sercowo-naczyniowe, reumatyzm, choroby wątroby, neurodegeneracyjne, cukrzyca, zaburzenia autoimmunologiczne oraz niektóre typy nowotworów.

W 2014 roku to właśnie na tym związku przeprowadzono największą liczbę badań klinicznych. Dodatkowym atutem kurkuminy jest jej nietoksyczność.

BIODISTĘPNOŚĆ

Kurkumina ze względu na hydrofobowy charakter cząsteczki, wykazuje niską biodostępność z dostarczanej żywności. Aby poprawić jej rozpuszczalność, a tym samy biodostępność stosuje się dodatek piperyny (pieprz, curry), nanocząsteczki, liposomy, fosfolipidy lub kompleksy z jonami metali Zn, Cu, Mg, Se.

PODSUMOWANIE:

Jako przeciwutleniacze związki kurkuminoidowe pomagają w utrzymaniu zdrowego układu krwionośnego przez poprawę lepkości krwi i hamowanie tworzenia się blaszek miażdżycowych w tętnicach, co wspomaga prawidłowe krążenie krwi. Ostatnie badania wykazały, że kurkumina pomaga utrzymać poziom cholesterolu o niskiej gęstości (LDL) i TAG. Ponadto może odwracać oporność na insulinę na wczesnych etapach cukrzycy i wspierać działanie niektórych leków przeciwcukrzycowych na receptę. Badania kliniczne wykazały, że suplementacja kurkuminą jest tak samo skuteczna jak ibuprofen i inne leki przeciwbólowe NLPZ w zmniejszaniu objawów zapalenia stawów. A dodatkowo może zmniejszyć degradację chrząstki, która jest odpowiedzialna za ich bolesność.

Ze względu na takie wielostronne działanie prozdrowotne kurkumina jest więcej niż tylko „przyprawą curry” i powinna być spożywana codziennie.

Źródło:

1. Deptuła T. i wsp., „Kurkumina i jej pochodne- zastosowanie w terapii przeciwnowotworowej i chemoochronnej”, Postępy Fitoteapii 3/2014.
2. Przybylska S., „Kurkumina- prozdrowotny barwnik kurkumy”, Probl Hig Epidemiol 2015, 96 (2)
3. Dr Rath Research Institute, „ Zdrowotne działanie ochronne fitoskładników: kurkumina”, Prawda- zdrowie jest sprawą zaufania- wydanie 35/03-2015.
4. Urbańczyk-Lipkowska Z., „Kurkumina- nadzieja w prewencji i leczeniu chorób neurodegeneracyjnych”, GF grudzień 2014.
5. Błecha K., Wawer I., „Profilaktyka zdrowotna i fitoterapia. Rola suplementów diety, dietetycznych środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego, żywności funkcjonalnej raz leków roślinnych”, Żywiec 2011.